طیف شناسی جوامع 2
٣ ـ جامعه ی پلیس
جامعه ی سوم ، جامعه ی پلیـس Polis است . دولت ـ شهر یونانی ، پلیس خوانده می شد . اطراف شهرها حصارهایی ایجاد شده و در آن شهرها ، دولتی استقرار می یافت ؛ « دولت های شهری » ، مانند شوراهای شهر امروزی . مجلس و دولت انتخاب شده و مردم می توانستند در جلسات آن ها حضور یابند . این ساختار پلیس را دولت ـ شهر - State می نامیدند .
در جامعه ی یونانی پلیس Polis ، حوزه ی دولت سازی یا State-buliding به مفهوم دیگری شناخته می شد : ساختمان شهر City-Building ، نه ساختمان دولت . البته در این ساختار ، بَرده ها و زنان جایگاهی نداشتند و نمی توانستند رأی دهند . از منظر افلاطون ، مفهوم فرزانه سالاری یا فیلسوف سالاری مطرح بود . شاگرد وی ، ارسطو نیز گرایش به حکومت اشراف یا آریستوکراسی داشت . [1]
بنابراین ، در نوع جامعه ی ایرانی ، چینش « مردم » ، در جامعه ی یهود ، چینش « قوم » ، و در جامعه ی یونانی ، چینش ساختار توده Demo ، مَدنظر بود . در نوع جامعه ی یوننی قومیت مطرح نبود ، اما بَربَرها ، بَرده ها و زنان حق رأی نداشتند . در جامعه ی پلیس ، فاصله ی میان توده با دولت مشخص تر از فاصله ی قوم و ملک در جامعه ی مدینا ، یا فاصله ی مردم و شاهنشاه در جامعه ی شهری بود . در این جامعه ، اهمیت از آن مردم نبود ، بلکه نظامی که توده را به حکومت متصل می ساخت اهمیت داشت .
٤ ـ جامعه ی رومی
نوع چهارم جامعه که در طول تاریخ ، به خصوص در دو هزار سال گذشته ، مطرح بوده است ، جامعه ی رومی است .
حوزه ی رومی ، از کشور رومانیِ امروز ، در شمال
دریای سیاه ، تا کشور ایتالیا با تمرکز در ناپل ، میلان و شهر رُم گسترش داشته است
. این حوزه ، با دو بال ، امپراتوری بیزانس ، رُم شرقی ( ترکیه ) و امپراتوری رُم غربی
که نوار ساحلی شمال آفریقا و منطقه ی جنوب اروپا را در بر می گرفت ،نوع دیگری از جامعه را رقم می زدند
؛ جامعه ی سیویل : مفهومی لاتین که امروز بسیار
مشهور است و با عنوان سیویل سوسایتی
Civil Society شناخته می شود . همچنین
مفهوم سیویلایزشن Civilization که به غلط « تمدن » خوانده می شود از همین عنوان سیویل
Civil گرفته شده است .
در این نوع جامعه که مکمل جامعه ی پلیس یونانی است ، به جای دولت ـ شهر City-State ، مقوله ی دولت ـ ملت Nation - State مطرح گردید .
بدین سان نظامی که توده ی جمعیت یک محل یعنی City را به دولت متصل می ساخت و جامعه ی پلیس را شکل می داد ، بسط یافت . به گونه ای که توده ی جمعیت سرزمین های گوناگون را به دولت مرتبط نمود . در این روی کرد ، مفهوم Nation پدید آمد که دربردارنده ی خصوصیات و ویژگی های مشترک چند City گوناگون بود . در واقع ، جمعیت ده ها City متفاوت از نظر نژاد و زبان در نوار شمالی و جنوبی دریای مدیترانه از این حیث که ارزش های دولت روم را پذیرفته و متحد و یکپارچه شده بودند به پدیده ی Nation بدل گشته بودند .
