رویکرد اجتماع مدار
طرح ریزی استراتژیک در رویکرد اجتماع مدار ، بر مفهوم « جامعه »[1] بنا شده است . از آن جا که دامنه ی « نیاز ها » ، انسان را به سوی تشکیل جامعه سوق می دهد ، هنگامی که در کنار یکدیگر مجتمع شدند ، اجتماع را به سوی تشکیل جامعه سوق می دهد ، هنگامی که در کنار یکدیگر مجتمع شدند ، اجتماع را تشکیل می دهند و هنگامی که به تبع سیستم های موجود اجتماعی ، واجد شغل و صنف برای رفع نیازهای جمعی شدند جامعه را رقم می زنند .
جهت گیری نقش اجتماعی انسان ، در تلقی غربی بر پایه ی « اداره ی انسان ها » در دانش مدیریت شکل می گیرد . طراحی سیستم های اجتماعی ، پیدایش سازمان ها و طبقه بندی مشاغل [2] مبتنی بر تخصص افراد ، سه طیف اساسی در بنیان های اجامعه سازی در این تلقی هستند ، تا « منفعت » را به عنوان عنصر قوام و دوام اجتماع و جامعه ی مدرن شکل دهند .
در تلقی اسلامی ، « مسئولیت » به جای شغل ( و مشغولیت صرف ) ، مبتنی بر تعهد ، زمینه ی پیدایش نهادها و ساخت مندی نظام های اجتماعی است . « امامت » نیز بر پایه ی « اقتدای مأمومین به امام » به عنصر قوام جامعه ی اسلامی مبتنی بر « عقیده ی توحیدی » تبدیل می شود . [3]
همان گونه که قبلاً گفته شد روند عمودی در طرح ریزی جامعه ، شامل سه دسته ساختمان سازی است : ساخت مردم یاNation building ، ساخت دولت یا State building ، ساخت نظام یا System building .
در بخش نخست یا مردم چینیNation building چگونگی چینش مردم از حیث تنظیم نقش ها برای تک تک مردم در پاسخ گویی به نیازهای یک جامعه ی در حال پیش رفت مطرح است . اگر نقش هایی که هر یک از مردم در یک جامعه «پس رفت» داشته و ضمن عقب ماندن از مناسبات زمان، به انحطاط می رسد .
در بخش دوم یا دولت چینی State building دولت سازی مطرح است . چگونگی چینش دولت از حیث مدیریت نقش ها و مدیریت بر نقش ها در پاسخ گویی به نیازهای جامعه، مسأله ی اصلی دولت چینی است .
در بخش سوم یا System building ، سیستم سازی یا سامان دهی روابط دولت با مردم مطرح است .
چگونگی چینش مناسبات دولت با مردم در تنظیم نقش ها و مدیریت بر آن در پاسخ گویی به نیازهای جامعه ، موضوع نظام سازی است . باتوجه به تعریف سیستم ، ایجاد ارتباط معنادار میان اجزا در یک کل که در نسبت با محیط خدمات ارائه کند ـ در نظام سازی ، تلاش بر این است تا میان اجزایی که مردم و دولت را پیوند داده،ارتباط معنادار پدید آید تا این ارتباط میان اجزا ، به ارائه خدمات به محیط منتج شود . این سه دسته ایجاد ساختمـان ، به ایجاد یکپارچه ی بنای جامعـه منتج می شود . هر یـک از کشورها از نظـرجامعه سازی ، در یکی از این سه مرحله قرار دارند ، یعنی یا در مرحله ی یکم ـ مردم چینی هستند ، یا در مرحله ی دوم ـ دولت چینی و یا در مرحله ی سوم جامعه سازی ـ نظام سازی هستند .
امروزه در علوم سیاسی، ایجاد ساختمان دولت و ساختمان ملت، از پروژه های اصلی محسوب می شود . اهمیت این مسأله را می توان در کتاب ملت سازی فرانسیس فوکویاما [4] دید .
