جامعه سازی یا جامعه شناسی؟

جامعه سازی مقدم بر جامعه شناسی است

جامعه سازی یا جامعه شناسی؟

جامعه سازی مقدم بر جامعه شناسی است

جامعه سازی یا جامعه شناسی؟

جامعه شناسی توسعه،الگوی اسلامی ایرانی،سبک زندگی ایرانی،پساتوسعه گرایی،پیشرفت

۱۸ مطلب در تیر ۱۳۹۴ ثبت شده است

6- نهاد مؤسسات نظریه پردازی، مجامع علمی و مؤسسات تحقیقی

ویژگی های اصلی توسعه لازم برای این نهاد، مستقل از دولت، متنوع، آزاد و فقط محدود به حدود علم، محل پرورش دانشمندان باشد.دکتر عظیمی بیان می کند در ایران ما مکتب فکری نداریم، مکتب فکری به این معنا که باید در مکاتب اجتماعی، مکتب فکری به وجود آید. منظور از نهاد نظریه پردازی جایی است که خبرگان شناخته شده کشور تحقیقاتی می کنند که پشتیبان تصمیم گیری کلان است. ممکن است چنین نهادی سازمان غیر دولتی باشد یا به صورت خیریه اداره شود.

ایشان اشاره می کنند در دنیا نظریه پردازی رواج دارد، مثلاً در آکسفورد متشکل از 30 کالج است، مشهور بود که در یکی از این کالج، تعداد اساتید بیش از تعداد دانشجویان است و مشهور بود که عمده سیاست های دولت انگلیس در جلسات غیر رسمی این کالج شکل می گیرد. اکثر استادان این کالج فول پروفسور و استاد تمام بودند یا کسانی بودند که کاندیدای جایزه نوبل بودند یا کسانی بودند که اختیارات فوق العاده بالایی داشتند.

 

7- مؤسسات پژوهش های کاربردی

ویژگی های اصلی توسعه ای لازم در این نهاد، مستقل از دولت متنوع، فراگیر، محل پرورش نوآوران فنی (مخترعین) است. ایشان اشاره می کند در جامعه ایران، اصلاً سازمان تربیت کننده این مؤسسات وجود ندارد و طبیعی است که ما در این زمینه ها نوآور نداریم و این کار را نمی توان به تصادف واگذار کرد، اینکه گاهی به طور تصادف نوآور فنی پیدا می کنیم و نوآور فنی، ثروتی نیست که دفعتاً به دست بیاید.

۳ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ تیر ۹۴ ، ۱۲:۲۵
اسماعیل شیرعلی


٤- دانشگاه و آموزش عالی

نهاد چهارم، نهاد دانشگاه و آموزش عالی است. در اینجا هم باید چند ویژگی اصلی در این نهاد وجود داشته باشد که عبارت اند از: استقلال، اعتبار و در دسترس بودن برای صاحبان استعداد.

ویژگی های اصلی توسعه لازم این است که باید اداره دانشگاه ها مستقل از دولت و در اختیار برگزیدگان هیئت علمی دانشگاه باشد؛ یعنی باید دانشگاه، استاد خود را بر اساس صلاحیت علمی و دانشجوی خود را بر اساس صلاحیت و استعداد آموزشی انتخاب کند. اساتید دانشگاه باید مدیران و رؤسای دانشگاه را انتخاب کنند.

بودجه دانشگاه باید مستقل از تصمیم گیری دولت باشد. دولت ها بر اساس نیاز کشور باید در حد امکان مالی خود شهریه دانشجویان با بنیه مالی ضعیف و استعداد خوب را به دانشگاه بپردازند.

خلاصه اینکه نهاد دانشگاهی نیز باید مستقل از دولت، معتبر و در دسترس استعدادهای درخشان جامعه باشد وگرنه بخشی از ظرفیت های جامعه عاطل خواهد بود.

 

5- احزاب سیاسی

پنجمین نهاد، احزاب سیاسی است که ویژگی های اصلی توسعه لازم این نهاد اینکه مستقل از دولت، متنوع و فراگیر، نه اینکه به محض تأسیس وابسته به دولت شوند، و ویژگی دیگر اینکه محل پرورش نوآوران سیاسی ( سیاست مداران خبره ) باشد. وی تأکید می کند نوآوران سیاسی که سرنوشت اقتصادی جامعه تا حد زیادی به آنها وابسته است محل و مؤسسه پرورش می خواهند. دنیا تا امروز محل پرورش آنها را تنها در احزاب یافته، یعنی اگر احزاب سیاسی نداشته باشید، بی تعارف سیاست گذار مورد انتظار را نخواهید داشت، با توجه به فقدان این احزاب در کشور است که ما به صورت سیستماتیک نوآور سیاسی پرورش نمی دهیم، لذا بخشی از ظرفیت جامعه تلف می شود و عاطل می ماند.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ تیر ۹۴ ، ۱۶:۴۰
اسماعیل شیرعلی

2- نهاد قضایی

دومین ساختار و نهادی که باید در زمینه تضمین شکوفایی اندیشه و بصیرت تمدن جدید، یعنی توسعه کشور مورد توجه خاص قرار گیرد، نهاد و ساختار قضایی کشور است.

دکتر عظیمی اشاره می کند ساختار قضایی باید بر اساس این مفاهیم شکل گیرد و عمل کند:

1- نظام قضایی باید مستقل از مسائل سیاسی باشد؛

2- نظام قضایی باید قدرتمند باشد؛

3- نظام قضایی باید کارا باشد؛

4- نظام قضایی باید سریع باشد؛

5- نظام قضایی باید قانونمند باشد؛

6- نظام قضایی باید در دسترس عموم باشد؛

7- نظام قضایی باید خدمات خود را به قیمت ارزان یا رایگان ارائه کند.

وی همچنین اشاره می کند اگر نظام قضایی در هر یک از این زمینه ها دچار اشکال باشد، حصول به تمدن جدید و استفاده از ظرفیت های کشور دچار مشکل می شود و الگوی توسعه نامناسب می شود.

 

3- رسانه های جمعی

سومین نهاد تضمین کننده شکوفایی سرمایه انسانی و توسعه، نهاد رسانه های جمعی است که باید حداقل دارای سه ویژگی اصلی، استقلال، تنوع و فراگیری باشد.

باید ببینیم که آیا واقعاً رسانه های جمعی ما مستقل از دولت هستند؟ آیا تنوع کافی دارند؟ و آیا پوشش کافی دارند؟ وی اشاره می کند مثلاً اگر مجله یا روزنامه، رادیو و یا شبکه ای تلویزیونی داشته باشیم که مدافع منافع صاحبان صنعت یا مدافع منافع مصرف کنندگان یا مدافع منافع صادرکنندگان، یا وارد کنندگان یا شهرنشینان، یا روستاییان و... باشد، این نوع رسانه ظاهراً رسانه بدی است، در حالی که واقعیت درست عکس آن است، کشور باید رسانه های ملی داشته باشد، ولی ضمناً لازم است که رسانه های گروهی و مدافع گروه های خاص هم داشته باشد رسانه ها طبق آنچه در قانون اساسی آمده است، باید آزاد باشند، که عقاید و آرای مختلف را مطرح نمایند، بدون اینکه اخلالی در نظم عمومی جامعه به وجود آورند، بتوانند نظرگاه های مختلف را تبیین کنند. منابع مالی آنها نباید به طور مستقیم و یا غیرمستقیم وابسته به دولت باشد و... به هر حال رسانه های جمعی مستقل، متنوع و فراگیر، از ضرورت های توسعه جامعه اند.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ تیر ۹۴ ، ۱۵:۱۵
اسماعیل شیرعلی

بحثی که در خصوص نهادهای اصلی مطرح است، اینکه چه نهادهایی را باید متناسب کنیم تا بتوانیم از درصد بالاتری از ظرفیت جامعه استفاده کنیم و مشکلات کشور و مردم را در زمینه اقتصادی حل و فصل نماییم؟ دکتر حسین عظیمی بیان می کند ما باید تلاش کنیم نهادهای تأمین کننده، تحکیم کننده و تضمین کننده این اندیشه را در جامعه بیابیم و ببینیم که چگونه می توان آنها را تقویت کرد. این اندیشه ها کدام اند؟ و برخی از اندیشه ها و اعتقادات در دنیای قدیم و در دنیای جدید ( تمدن قبلی – تمدن فعلی ) را بیان می کند که در ضمیمه نمودار آن می آید.

نهادهای اصلی و مهم توسعه عبارتند از:

1- دموکراسی

اولین نهاد، نهاد حکومتی است، نهاد حکومتی تمدن جدید متکی بر دموکراسی است. اساس دموکراسی بسیار ساده است. دموکراسی نظامی است که در گام نخست مشروعیت علم در امور واقع در حوزه علم را پذیرفته است. در نظام دموکراسی پذیرفته می شود که تصمیمی که علم می تواند بگیرد، هیچ کس در هیچ جا حق ندارد دخالت کند، مجلس حق ندارد در تصمیمات علمی دخالت کند و سایر ارگان ها هم به همین گونه در واقع از منظر وی دموکراسی یعنی:

1. پذیرش مشروعیت علم در امور علمی؛

2.  پذیرش آرای عمومی در امور غیر علمی

در نتیجه ویژگی های اصلی لازم نهاد حکومتی متکی بر دموکراسی عبارت است از:

- مشروعیت علم در امور علمی؛ - مشروعیت آرای عمومی در امور غیر علمی؛ - محدودیت دخالت های محدود؛ - عدم تمرکز در تصمیم گیری ها؛ - مشارکت خلاق، واقعی و شکوفای مردم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ تیر ۹۴ ، ۱۷:۵۱
اسماعیل شیرعلی

از دیدگاه ایدئولوژیک

-    برابری

-    آزادی

-    اصالت فرد

-    هویت یگانه

از دیدگاه معرفت شناسی

-    مجهز به دانش تجربی علم

از دیدگاه تخصص های تولیدی

-   مجهز به دانش فنی و آموزش های متکی بر علم

از دیدگاه اقتصادی

-    مجهز به زیرساخت های فیزیکی قوی

-    شرکت های بزرگ سرمایه گذاری

-    ماشین آلات گسترده تولیدی

-    قدرت خلاقیت نوآوران

« نگرش به انسان در تمدن جدید صنعتی جهانی از جنبه های مختلف »

بنابراین، توسعه عبارت است از بازسازی کامل یک جامعه، به ویژه از دیدگاه ایجاد نهادهای تازه ای که متناسب با بصیرت و اندیشه های مهم جدید باشند. در جریان این بازسازی و این نهادسازی جدید، تمدنی تازه ایجاد می شود و نتیجه حاصله، جامعه ای توسعه یافته است. پس اگر کشوری کمتر توسعه یافته باشد به این معنا است که کشور نتوانسته به اندازه کفایت نهادهای اصلی زندگی خود را متناسب با اندیشه و بصیرت عصر خود نماید. البته این نکته را هم تأکید می کنیم که فقط ساختن نهادهای جدید کافی نیست، باید این نهادها آن چنان در فضای فرهنگی جامعه تلفیق شوند که مورد احترام همگان قرار گیرند، مورد قبول و اعتماد اکثریت مردم باشند، کسی به خود اجازه ندهد به صورت سلیقه ای با این نهادها بازی کند و... و بدین صورت این نهادها ثبات می یابند، استمرار پیدا می کنند و دارای کارایی می شوند، در این صورت تمدن جدید به بلوغ خود می رسد و امکان پیدا می کند که نیازهای مادی و معنوی مردم را در حد انتظار آنها تأمین کند.

اساس توسعه همان سرمایه انسانی است. پس کشورهایی که مشکل دارند باید مشکل را در این حوزه جست و جو کنند و راه حل را در همین حوزه بیابند.



۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ تیر ۹۴ ، ۱۶:۰۰
اسماعیل شیرعلی



دکتر عظیمی معتقد است در جریان شکوفایی یک تمدن تازه به زیرساخت ها و نهادهای تمدن قدیم، با اندیشه و بصیرت تمدن جدید در تقابل و در تعارض قرار می گیرند. در واقع می توان گفت « فرایند توسعه » فرایند تقابل و تعارض نهادها و زیرساخت های تمدن قدیم با اندیشه و بصیرت تمدن جدید است. مشروط به اینکه این تقابل و تعارض نهادها و زیرساخت های تمدن قدیم با اندیشه و بصیرت تمدن جدید است. مشروط به اینکه این تقابل و تعارض در مسیر سازندگی تمدن جدید و تازه باشد. اضافه می کند در فرایند تقابل و تعارض اجباری نهادها و زیرساخت های تمدن قدیم با اندیشه و بصیرت تمدن جدید اگر مسیر حرکت در جهت حفظ تمدن منسوخ شده باشد، الزاماً جامعه در فرایند اضمحلال قرار خواهد گرفت.

توسعه فرایندی است که طی باورهای فرهنگی، نهادهای اجتماعی، نهادهای اقتصادی و نهادهای سیاسی به صورت بنیادی متحول می شوند تا متناسب با ظرفیت های شناخته شده جدید شوند و طی این فرایند، سطح رفاه جامعه ارتقاء می یابد.

« فرایند توسعه، تحول در نهادهای مختلف و ارتقای سطح رفاه »

بنابراین، توسعه عبارت است از بازسازی کامل یک جامعه، به ویژه از دیدگاه ایجاد نهادهای تازه ای که متناسب با بصیرت و اندیشه های مهم جدید باشند. در جریان این بازسازی و این نهادسازی جدید، تمدنی تازه ایجاد می شود و نتیجه حاصله، جامعه ای توسعه یافته است. پس اگر کشوری کمتر توسعه یافته باشد به این معنا است که کشور نتوانسته به اندازه کفایت نهادهای اصلی زندگی خود را متناسب با اندیشه و بصیرت عصر خود نماید. البته این نکته را هم تأکید می کنیم که فقط ساختن نهادهای جدید کافی نیست، باید این نهادها آن چنان در فضای فرهنگی جامعه تلفیق شوند که مورد احترام همگان قرار گیرند، مورد قبول و اعتماد اکثریت مردم باشند، کسی به خود اجازه ندهد به صورت سلیقه ای با این نهادها بازی کند و... و بدین صورت این نهادها ثبات می یابند، استمرار پیدا می کنند و دارای کارایی می شوند، در این صورت تمدن جدید به بلوغ خود می رسد و امکان پیدا می کند که نیازهای مادی و معنوی مردم را در حد انتظار آنها تأمین کند.

اساس توسعه همان سرمایه انسانی است. پس کشورهایی که مشکل دارند باید مشکل را در این حوزه جست و جو کنند و راه حل را در همین حوزه بیابند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ تیر ۹۴ ، ۱۲:۲۰
اسماعیل شیرعلی


دکتر عظیمی در تعریف تمدن می گوید « تمدن مجموعه ای از دستاوردهای مادی و معنوی است که انسان ها در جهت شکوفا سازی یک اندیشه اساسی و در مسیر سامان دهی زندگی ایجاد می کنند. بدین صورت، تمدن مجموعه ای فراگیر از میان علمی – فنی – فرهنگ، روش های مادی و معنوی تأمین نیازهای معماری، شعر، - وسایل ارتباطی، آشپزی و... است. وی معتقد است ظهور و زوال تمدن همراه با اندیشه و بصیرت اصلی آن شکل می گیرد، این تمدن بازوال آن اندیشه یا اندیشه ها سقوط می کند و اضافه می کند هر تمدن در طی زمان و در جریان شکوفایی خود، نهادها و زیرساخت های اصلی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و علمی متناسب خود را ایجاد می کند.

وی در بحث ایجاد و حذف نهادها و زیرساخت های لازم در یک تمدن می گوید « در جریان زوال و سقوط یک تمدن، نهادهای فکری و معنوی آن به صورت خرافات جلوه می کند و نهادهای مادی آن عموماً به صورت آثار تاریخی و موزه ای در می آید.[1]

  در خصوص نهادسازی در یک تمدن می گوید « هر تمدن متکی بر یک اندیشه و بصیرت اساسی است، ولی تنها آن اندیشه و بصیرت کارساز نیست، باید نهادهایی در جامعه ایجاد شوند که اجازه دهند ظرفیت آن تمدن عملاً در اختیار مردم قرار گیرد؛ یعنی باید نهادهایی متناسب در فرهنگ، سیاست، مسائل اجتماعی، اقتصادی و عملی ایجاد شوند تا بتواند آن اندیشه را شکوفا کند و جامعه از آن ظرفیت بهره ببرد.»[2]



[1] - همان، ص 35.

[2] - همان، ص 35.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ تیر ۹۴ ، ۱۷:۳۵
اسماعیل شیرعلی

نیاز و توسعه

نیازهای اقتصادی انسان متنوع است. افراد و گروه های انسانی نیز هر یک بر اساس نیازهایی که در یک مقطع خاص احساس می کنند به ارزیابی وضعیت اقتصادی خود می پردازند. طبیعی است که این نیازها یکسان و مشابه نیست، پس به این اعتبار می توان شناخت های متفاوت و ارزیابی های متنوع از وضعیت اقتصادی کشور در یک زمان خاص داشت. از طرفی می دانیم انسان از نظر اقتصادی می تواند دارای نقش های متفاوت زیر باشد:

وسیله و ابزار کار، مصرف کننده، توزیع کننده، مدیر، سرمایه گذار نوآور، دولت مرد کارشناس و... انسان ها در زندگی روزمره خویش در تمامی نقش های فوق قرار می گیرند و « همین نقش های متفاوت انسانی است که نیازهای عمومی و اقتصادی ما انسان ها را مشخص می سازد. این نیازها را در سطحی بسیار کلی و کلان می توان در سه واژه « تأمین، امنیت و هویت » خلاصه کرد. به این اعتبار، همه ما نیازمندیم که از نظر اقتصادی در تأمین باشیم و نسبت به تأمین اقتصادی فعلی و آتی خود احساس امنیت کنیم و در نهایت نیازمند آنیم که در نقش عمده اقتصادی که بر عهده داریم، احساس شخصیتی مستقل و یگانه و قابل احترام نماییم. باید تأکید کنیم که همه ما از دیدگاه « هویتی » نیازمند احساس « یگانگی » هستیم »[1]. از منظر دکتر حسین عظیمی نیازهای اساسی اقتصادی ما عبارت اند از: درآمد، شغل، مالکیت، امنیت، نوآوری و خلاقیت، احترام، قدرت، خدمت.

برخی از ویژگی های اقتصادی جامعه ایران در آخر سال 1377:

-رکورد نسبتاً جدید؛

- رکورد نسبتاً طولانی؛

- فقدان علائم شروع رونق و پایان رکورد؛

- بودجه انقباضی دولت؛

- مشکل بازار و قیمت نفت صادراتی؛

- بیکاری کل حدود 10 درصد؛

- بیکاری جوانان حدود 30 درصد؛

- بحران شروع شونده بیکاری تحصیل کردگان؛

- فقدان مجموعه ای از سیاست های اقتصادی سنجیده.



[1] - حسین عظیمی، ایران امروز در آینه مباحث توسعه، ص 5.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ تیر ۹۴ ، ۱۴:۱۶
اسماعیل شیرعلی