حسابداری اجتماعی ٧

معاملات اجتماعی

معاملات اجتماعی، معاملات و مبادلات متقابل بین واحد تجاری و جامعه پیرامون آن است که نتیجه ای از تصمیمات و اقدامات اقتصادی واحد تجاری و جامعه پیرامون اوست. ویژگی این نوع معاملات این است که در بازرا معاملات اقتصادی نمایان نیستند . شناسایی گزارشگری معاملات اجتماعی به صورت خالص تاثیرات آن در قالب سود خالص دوره مالی، معیار نسبی برای بررسی تاثیر اجتماعی واحد تجاری است.

سود اجتماعی

سوداجتماعی خالص مشارکت و تاثیرات معاملات اجتماعی واحد تجاری با جامعه پیرامونی اش طی دوره مالی است؛ به عبارت دیگر، سود اجتماعی از مقایسه هزینه ها و منافع اجتماعی به دست می آید. در هنگام محاسبه سود اجتماعی، تطابق صحیح هزینه های اجتماعی با منافع اجتماعی باید صورت گیرد و به عنوان اساسی ترین گام، منفعت و هزینه های اجتماعی می باید توسط دانشمندان علوم اجتماعی بطور دقیق و جامع تعریف شود.

حسابداری اجتماعی ٦

مفاهیم و اهداف

حسابداری اجتماعی، چارچوب تئوریک و اساسی را فراهم کرده و در مقابل، مفاهیم، دیدگاه های عملی و کاربردی را ارائه می نماید. همان طور که اشاره شد، یکی از هدف های حسابداری اجتماعی، تعیین و اندازه گیری منافع و هزینه های اجتماعی و نهایتاً خالص مشارکت اجتماعی واحد تجاری است. سود حسابداری فقط بخشی از این مشارکت را نشان می دهد زیرا صرفاً بر اساس معاملات بازار، اندازه گیری شده و معاملات متعدد دیگری را که به طور همزمان با معاملات اقتصادی به طور غیر رسمی بین واحد تجاری و جامعه روی داده را نادیده گرفته است. همان مثال بانک را مجدداً مرور می کنیم. براثر اقدام بانک در تعطیلی و بستن یکی از شعبه هایش در منطقه ای دور افتاده و کم رونق، بخشی از جامعه از تسهیلات بانکی که به راحتی در دسترس مردم بوده محروم شده و باعث بیکاری و کاهش فرصت های شغلی، افزایش هزینه رفت و آمد ساکنان و نیز کارمندان شعبه قبلی تا شعبه جدید بانک،کاهش ارزش املاک و واحدهای تجاری و رکود اقتصادی بیشتر آن منطقه خواهد شد.در مقابل، اگر بانک به توسعه شعبه هایش در چنین محلات و مناطقی اقدام کند، به تدریج باعث رونق گرفتن منطقه و نهایتاً افزایش سودآوری بانک و جامعه خواهد شد.

به این دلایل، حسابداری باید چنین معاملات غیر تجاری را نیز همزمان با معاملات اقتصادی شناسایی و گزارش کند. بنا بر این ضروری است مفاهیم اساسی نظیر معاملات اجتماعی، سود اجتماعی ، ارکان اجتماعی و خالص دارایی های اجتماعی تعریف شود.

حسابداری اجتماعی 5

با توجه به دو کارکرد تولیدی و توزیعی حسابداری اجتماعی که در مباحث پیشین به آنها پرداخته شد، حسابداری اجتماعی هدف های سه گانه ای را دنبال می کند که به یکی از آنها در نوشتار گذشته اشاره گردید؛(1- تعیین و اندازه گیری خالص انتفاع و مشارکت اجتماعی واحد تجاری طی دوره مالی، از طریق محاسبه هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری) .
 دو هدف باقیمانده عبارت است از :

2- تعیین ارتباط استراتژی و عملیات جاری واحد تجاری با ترجیحات و معیارهای اجتماعی

از طریق بکارگیری حسابداری اجتماعی مشخص خواهد شد که واحد تجاری در انجام و ایفای تعهدات اجتماعی تا چه اندازه موفق است و عملیات روزمره اش تا چه حد با هدف ها و معیارهای از پیش تعیین شده اجتماعی واحد تجاری مطابقت دارد.

دو هدف مذکور اهدافی هستند که به تعیین و اندازه گیری تأثیرات متقابل معاملات اجتماعی واحد تجاری و جامعه و ارزیابی عملکرد اجتماعی واحد تجاری تاکید داردو هدف سوم به نحوه گزارشگری اجتماعی و تأثیر آن بر تصمیم گیری های استفاده کنندگان اشاره دارد.

• 3- ارائه اطلاعاتی مربوط در مورد هدف ها، سیاست ها و برنامه های اجتماعی واحدتجاری از نظر گزارشگری برون سازمانی و تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان، اطلاعاتی مربوط، کافی و مناسب برای کمک به ارزیابی و آگاهی از مشارکت های اجتماعی واحد تجاری باید گزارش گردد. ارائه اطلاعاتی که این ویژگی های کیفی را ندارد، باعث گمراهی استفاده کنندگان (ازقبیل گروه های اجتماعی) خواهد شد. اینها اطلاعاتی هستند که استفاده کنندگان را در اتخاذ تصمیمات در تخصیص صحیح تر منابع اجتماعی یاری داده و باعث جلوگیری از ابهام و سردرگمی آنها خواهد شد.

حسابداری اجتماعی با تامین هدف های سه گانه ای که تشریح گردید، به تکمیل حسابداری مرسوم در گزارشگری و تامین اطلاعات کافی، مربوط و مناسب مورد نیاز کلیه استفاده کنندگان، کمک می کند.

حسابداری اجتماعی ٤

با توجه به دو کارکرد تولیدی و توزیعی حسابداری اجتماعی که در مباحث پیشین به آنها پرداخته شد، حسابداری اجتماعی هدفهای سه گانه ای به شرح ذیل را دنبال می کند:

• 1- تعیین و اندازه گیری خالص انتفاع و مشارکت اجتماعی واحد تجاری طی دوره مالی، از طریق محاسبه هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری.

سیاستها و اقداماتی از قبیل استخدام افراد بیکار جامعه، آموزش نیروهای متخصص برای بهبود کیفیت تولیدات و تأسیس شعبه های جدید در مناطق کم رونق و فقیر نشین از جمله اقداماتی است که تاثیر مثبتی برمنافع اجتماعی دارد و باید به عنوان منافع اجتماعی شناسایی شود. به طور کلی واحد تجاری با رعایت ارزش های اجتماعی همچون عدالت و رفاه اجتماعی در تصمیم گیری های اقتصادی باعث بهره وری جامعه خواهد شد. مسأله دوم اندازه گیری این هزینه ها و منافع است. همانطور که در علوم اجتماعی با مشکل کمی نمودن تأثیرات و پیامدهای اجتماعی رویدادهای مختلف روبرو هستیم، در حسابداری اجتماعی نیز برای اندازه گیری هزینه ها و منافع اجتماعی نیز با این مشکل روبرو هستیم. کمی نمودن اطلاعات بر مفید بودن آن می افزاید و نسبت به اطلاعاتی که صرفاً کیفی هستند بار اطلاعاتی بیشتری نیز دارد. تلاش ها و تحقیقاتی برای کمی نمودن هزینه ها و منافع اجتماعی صورت گرفته و نتایجی را نیز در پی داشته است؛ به طور مثال برای تعیین و اندازه گیری دارایی انسانی و کمی نمودن این نوع دارایی در قالب واحد اندازه گیری پولی، مدل های هلتس و لیکرت-هاورز و روش های بهای تمام شده تاریخی و بهای جایگزینی قابل ذکر است، در عین حال همان گونه که با پیدا کردن صفر مطلق و قابل سنجش نمودن اطلاعات اجتماعی، تحول اساسی در علوم اجتماعی حاصل خواهد شد، حسابداری اجتماعی نیز به طور دقیق تر و قابل فهم تر منافع و هزینه های اجتماعی را شناسایی، اندازه گیری و گزارش خواهد کرد.ادامه دارد...

موارد بعدی در روزهای آینده ارائه خواهد شد.

حسابداری اجتماعی 3

تعریف حسابداری اجتماعی

حسابداری اجتماعی فرآیند گردآوری، اندازه گیری و گزارش معاملات و تاثیرات متقابل این معاملات بین واحدهای تجاری و جامعه پیرامونی اوست. حسابداری اجتماعی از طریق اندازه گیری و گزارشگری تاثیرات متقابل واحد تجاری و جامعه پیرامونی اش، ارزیابی از توان ایفاء تعهدات اجتماعی را امکانپذیر می سازد.

هدف های حسابداری اجتماعی

قرارداد واحد تجاری و جامعه پیرامونی اش، دو کارکردمهم را برای واحدهای تجاری در پی دارد که عبارتند از:

• 1- تولید و ارائه کالاها و خدمات سودمند برای جامعه.
• 2- توزیع عادلانه امکانات اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی بین گروه های اجتماعی که در واقع عامل پیدایش و دوام واحد تجاری هستند.

در نقش تولید و ارائه کالاها وخدمات اجتماعی، واحد تجاری کارکردی تولیدی دارد و فرض می شود که انتفاع اجتماعی حاصل از تولیدات واحد تجاری بیش از هزینه های اجتماعی آن خواهد بود. مدیریت واحدهای تجاری همزمان با تعیین آثار و نتایج سرمایه گذاریهای اقتصادی، می باید هزینه ـ منفعت اجتماعی را نیز در نظر بگیرد و با توجه به میزان انتفاع یا زیان متحمل بر جامعه به هرگونه سرمایه گذاری اقدام کند.

وظیفه دوم واحد تجاری، کارکرد توزیعی است. در کارکرد تولیدی، به طور کلی به انتفاع یا هزینه اجتماعی معاملات اجتماعی واحدهای تجاری اشاره شد ولی در کارکرد توزیعی چگونگی توزیع این هزینه ها و منافع اجتماعی بین اقشار مختلف جامعه مطرح می شود؛ به عبارت دیگر مسأله ایناست که آیا در اثر معاملات اجتماعی واحد تجاری، همگی گروههای اجتماعی به طور عادلانه انتفاع یا هزینه را متحمل شده اند یا توزیع نا عادلانه صورت گرفته است؛ مثلاً اگر بانکی به دلیل نیاز و تقاضای مناطق پر رونق، یکی از شعبه های خود را در منطقه ای کم رونق و پر جمعیت، تعطیل و به مکانی دیگر منتقل کند بهره وری خود بانک و اقلیتی از جامعه و در مقابل، زیان رسانی برای اکثریتی از جامعه در منطقه ای دور افتاده و فقیر نشین را در پی خواهد داشت. به این ترتیب واحد تجاری باعث برهم زدن توزیع عادلانه امکانات و خدمات اجتماعی می شود.

ادامه دارد .....

حسابداری اجتماعی ٢

ایرادهای حسابداری مرسوم و رایج

طرفداران حسابداری اجتماعی، ایرادهایی علیه استانداردهای حسابداری درباره فراهم ساختن اطلاعات مربوز و مناسب برای تصمیم گیری مدیریت و سرمایه گذاران مطرح کرده اند. عدم شناسایی و گزارش تعهدات اجتماعی، به هزینه منظورکردن مخارج اجتماعی متحمل شده توسط واحد تجاری و تکمیل حسابگری بهتر در صورت استفاده از دارایی های بیشتری همچون منابع اجتماعی و انسانی در مدل بهره وری داده/ ستانده، از جمله این ایرادهاست.

ماهیت حسابداری اجتماعی

حسابداری مرسوم با تأکید بر اندازه گیری و گزارشگری معاملات و رویدادهای اقتصادی واحدهای تجاری، معاملات اجتماعی واحدهای تجاری با اجتماع پیرامونش را نادیده می گیرد. بکارگیری و استفاده از منابع اجتماعی باعث روی دادن معاملات اجتماعی، هزینه های اجتماعی به معنی کاهش منابع اجتماعی و منافع اجتماعی به معنی افزایش و بهبود منابع اجتماعی است. هدف نهایی حسابداری اجتماعی اندازه گیری و گزارشگری این منابع، هزینه ها و منافع اجتماعی است.

ادامه دارد...

حسابداری اجتماعی ١

رشد و توسعه صنایع، کارخانه ها و واحدهای تجاری همگام با ایجاد و تکامل نهادهای اجتماعی،تحول در نقش اطلاعات، تحول در تشکیلات دولتی و سرانجام، تحول در اخلاق، به تدریج تعهدات و الزاماتی را به عهده واحدهای تجاری گذاشته که پیش از این تحولات چنین تعهداتی به این شدت رسمی و قانونمند نشده بود. یکی از پیامدهای این رشد و توسعه صنعتی، ظهور پیوند اقتصاد با اخلاق و سیاست و تاثیر متقابل مسائل اقتصادی و اخلاقی و ارزشهای اجتماعی بر یکدیگر است. بدین ترتیب، مدیریت واحدهای تجاری دیگر صرفاً افزایش سودآوری یا تولید کالا را تنها هدف خویش ندانسته بلکه موضوعاتی دیگر همچون پرداخت حقوق عادلانه به کارگران، رعایت کیفیت و بهای تولیدات، آلودگی محیط زیست و سایر مسائل اخلاقی، سیاسی ، نژادی و اجتماعی را نیز باید رعایت کنند. بنابراین واحدهای تجاری بجای داشتن عملکرد صرفاً اقتصادی، به صورت نهادهایی چند منظوره در آمده اند. از دیگر سو تحت تأثیر این تحولات، چگونگی ارزیابی عملکرد و معیارهای آن دگرگون شده و از چارچوب تنگ و محدود اقتصادی فراتر رفته است و معیارهای عملکرد اجتماعی که مبنای ارزیابی عواقب و تاثیرات اجتماعی فعالیت های واحدهای تجاری است ، پدیدار شده است.

حسابداری اجتماعی سعی دارد تا این تأثیرات متقابل عملکرد واحدهای تجاری و جامعه پیرامونش را شناسایی و برای تصمیم گیری صحیح تر استفاده کنندگان از صورت های مالی گزارش کند. در مباحث بعدی سعی می شود ، مفاهیم و چهارچوب تئوریک حسابداری اجتماعی در قالب روش قیاسی تبیین و چگونگی و مشکلات عملی ان بیان شود. همچنین باید در نظر داشت که واحدهای تجاری با جامعه توافق و قراردادی غیر رسمی دارد و باید تعهدات ناشی از این قرارداد، شناسایی و گزارش شود.

ادامه دارد ....

معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی (قسمت پایانی)

مواردی که در خصوص معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی در چندین بخش ذکر گردید، تنها بخشی از مهم ترین چالش‌ها ی موجود در مسیر تحقق هویت ایرانی- اسلامی در شهر و معماری معاصر است. موضوعاتی که در وجوه گوناگون مطرح شده و تنها بخشی از آن در حوزه وظایف و اختیارات وزارت راه و شهرسازی قرار می‌گیرد. بنابراین تلاش در جهت استمرار هویت ایرانی – اسلامی در شهر و معماری معاصر امری فرابخشی بوده و مستلزم اعتقاد راسخ و عزمی فراگیر در میان تمامی دست اندرکاران امور فرهنگی اجتماعی و اقتصادی است .

در شرایط موجود یکی از مهم ترین نتایج تاثیر عوامل مخل مذکور، تخریب روزافزون بناها و بافت های تاریخی (به عنوان تنها شواهد موجود از نحوه تبلور اندیشه ایرانی- اسلامی و ویژگی های فرهنگی و طبیعی متنوع سرزمین ایران در معماری و شهرسازی) است. با از بین رفتن هر کدام از بناها و بافت های تاریخی تحت تاثیر عوامل مخل مذکور امکان مطالعه و شناخت دقیق و عمیق این آثار به منظور بهره گیری از ارزش های موجود در آنها در شهر و معماری معاصر از بین رفته و با سربرآوردن ساختمان های نامتناسب با ویژگی های هویت فرهنگی و طبیعی شهرهای تاریخی بیش از پیش از ارزش های فرهنگی و تاریخی تهی می‌شوند .

مطالعه و شناخت جامع عوامل مخل تحقق هویت ایرانی- اسلامی در شهر و معماری معاصر (که برخی از آنها به اختصار بیان شد) و برنامه ریزی در جهت حذف و کاهش دامنه تاثیرگذاری این عوامل در سایه تنظیم مبانی نظری و اهداف مدون از مهمترین اقداماتی است که می‌بایست با همکاری تمامی دستگاه‌های موثر بر شهر و معماری صورت پذیرد .

معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی ٨

٨-   شرایط اجتماعی و فرهنگی :

تأثیر پذیری معماری و شهرسازی هر دوره تاریخی از شرایط فرهنگی،  و ارتباط آن با علوم انسانی باعث پیچیدگی و چند بعدی شدن این موضوع در شناخت و برنامه ریزی شده است. معماری و شهرسازی در حقیقت  در هر دوره انعکاس و تصویر تمام نمایی از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و ...  آن جامعه است .این تأثیر پذیری  ناخود آگاه بوده و برای حل آن باید به جنبه های دیگری از حیات جامعه با نگاهی جامع و کامل توجه نمود. درک  این موضوع کمک شایانی در اجرایی شدن اسناد بالادستی در این حوزه می‌نماید. چرا که موضوع این اسناد برخلاف موضوعات اجرایی دیگری مثل سلامت و اقتصاد، چنان نیست که با ابلاغ آن، قابلیت اجرا شدن به طور کامل را بیابد، بلکه برای عملی شدن راهبرد های ارائه شده در این اسناد نیاز به تحلیل و رفع موانع در حوزه های متعدد فرهنگی مرتبط با مبحث معماری و شهرسازی خواهد بود. از طرفی دیگر نگاه بخشی( و نه کلان) به موضوع و عدم رعایت سلسله مراتب در مقیاس های مختلف تأثیر گذار در معماری و شهرسازی، تأثیر چندانی در شکل گیری الگوی مد نظر نداشته و ممکن است به آشفتگی موضوع دامن بزند. مسئله معماری و شهرسازی باید از بحث آمایش سرزمین شروع شود و هریک از این مباحث به عنوان اسناد راهبردی، راهنمای قوانین در مقیاس های خرد تر گردد.

ادامه دارد .....

معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی 7

7-   عدم شناخت صحیح  موضوع :

یکی از علل مهم در عدم شکل گیری و یا اجرایی نشدن یک برنامه راهبردی به طور عام و عدم شکل گیری الگوی معماری و شهرسازی ایرانی و اسلامی ،به طور خاص،  فقدان شناخت کافی از موضوع و اهمیت آن در سطوح مختلف فرهنگی و مدیریت اجرایی است. امروز همان قدر که نمیتوان از حاکمیت نوعی الگوی منطبق بر مبانی اسلامی در معماری و شهرسازی سخن گفت، به همان میزان و به دلیل فقدان شاخصه های مشخص معماری و شهرسازی ایده آل اسلامی، نمیتوان از حاکمیت معماری غیر اسلامی به قطع و یقین سخن گفت. به بیانی دیگر ما در مبحث مربوط به الگوی اسلامی و ایرانی معماری و شهرسازی دچار جهل مرکب هستیم. بدیهی ترین مباحث علمی که شاید حدود صد سال پیش در مراکز علمی استاندارد شده است، امروزه توسط مراکز اجرایی ما رعایت نمی شود. لذا برای درک عمیق تراز موضوع باید برای دو سؤال اساسی پاسخی جامع یافت .سؤال اول اینکه چیزی که امروزه ما از آن به عنوان معماری و شهرسازی اسلامی یاد میکنیم چیست و دارای چه ویژگی هایی است؟ آیا تفاوت تعاریف و ماهیت بین معماری اسلامی و معماری سنتی و تاریخی شناخته شده است؟ و سؤال دوم این که به فرض وجود و شناخت معیار های مطرح شده در سؤال اول چه کسی و از چه طریقی این معیار‌ها قابلیت و ضمانت اجرایی خواهد یافت؟

ادامه دارد .....