بانکداری اجتماعی ١

بانک ها به عنوان یکی از مهم ترین نهاد های اقتصادی نقش انکار ناپذیری در اجتماع دارند و فعالیت و عملکرد آن ها بر کل اجتماع تاثیر گذار خواهد بود." بانکداری اجتماعی" مفهومی است که بر اهمیت بانک ها در اجتماع و لزوم توجه بانک ها به مسائل اجتماعی تاکید دارد.

بانک‌های اجتماعی در واقع  بانک‌هایی با وجدان هستند.  این بانک ها روی فعالیت‌های اجتماعی، فراهم کردن فرصت‌هایی برای محرومان، حمایت‌های اجتماعی، حفظ محیط‌زیست و رعایت اصول اخلاقی سرمایه گذاری بلند مدت کرده اند . بانک های اجتماعی  تلاش می‌کنند در فعالیت‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که موجب بهبود شرایط کل جامعه می‌گردد و به دنبال ایجاد انتفاع برای عده معدودی از افراد جامعه نیستند.

این امر بدین معنی است که تصمیم‌گیری بانک های اجتماعی با بررسی ثبات اجتماعی و اقتصادی جامعه انجام می‌گردد. سرمایه گذاری‌های باثبات و روش‌های وام دهی از جمله مواردی هستند که این بانک‌ها به کار می‌گیرند و بوسیله آن موجب ایجاد کیفیت بهتری از زندگی برای بیشترین افراد جامعه می‌شوند.

مشکلات پیش‌روی اقتصاد جهان و بحران دامنگیر آن نشان از نارسایی‌هایی در فعالیت بانکداری دارد. بسیاری بر این عقیده اند بحران مالی که اروپا و آمریکا طی سال های اخیر پشت سر گذاشت و اثرات اجتماعی و اقتصادی همه جانبه ای بر روی مردم داشت به سبب عدم رعایت بانکداری اجتماعی و تبعیت از اصول اقتصادی آن هم به صورت نادرست و نصفه و نیمه می باشد.اعتراف به ضعف در شیوه‌های پیشین بانکداری جهانی  و اقدامی اصلاحی برای کاستن از آن دشوار است، اما درک و سرنوشت تازه‌ای را برای همه بانک‌ها رقم می‌زند.

تفاوت عمده میان بانک‌های معمولی و بانک‌های اجتماعی در این است که وقتی بانک‌های معمولی به دنبال حداکثر کردن سود خود هستند، بانک‌های اجتماعی در سه بعد سود، مردم و محیط زیست عمل می‌کنند.

در نظام بانکداری ایران که از اصول بانکداری اسلامی پیروی می کند و قوانین جامعی چون نظام قرض الحسنه و... در این راستا وجود دارد انتظار می رود به بانکداری اجتماعی بیش از سایر کشورها توجه شود.

اگرچه طی سالیان اخیر بانک ها در مدرسه سازی، تاسیس مراکز درمانی و... مشارکت کرده اند اما  حمایت از تیم های ورزشی خاص به ویژه در زمینه فوتبال بیش از فعالیت های عام المنفعه به چشم می آید همچنین به میزانی که از آنها انتظار می رفت در این حوزه عمل نکرده اند.

در بانکداری اجتماعی هر فعالیتی که از سوی بانک‌ها انجام می‌پذیرد بر پایه خلق بازدهی چندگانه است؛ یعنی بازدهی که در آن سود حاصل از فعالیت‌ها و مبادلات پولی نه هدف نهایی، بلکه لازمه‌ای برای رسیدن به مقاصدی بالاتر است؛ مقصدی که تعهد ما به محیط و پیرامون و جهان ماست و سود بالاتر تنها به ما این انعطاف‌پذیری را می‌بخشد که بر سر آن هدف والا بمانیم.

تلاش بانک ها برای افزایش سرمایه و بنگاه داری طی سال های اخیر و نظارت محدود بر عملکرد بانک ها فضای غبار آلودی را به وجود آورده که بعضا لزوم توجه به مباحث اجتماعی را تا حدی کمرنگ کرده و در بعضی موارد شکل نمایشی به خود گرفته است. تسهیلات خردی چون وام ازدواج، وام های قرض الحسنه ،مشارکت در طرح های زیست محیطی، ارائه خدمات عمومی و... از مواردی است که کمتر به آنها توجه شده و بعضا مغفول مانده اند .تاجایی که دولت مجبور به ورود شده و تسهیلاتی را به بانک ها تکلیف نموده در صورتی که بانک ها در برخی موارد می بایست پیش قدم باشند.

شاید رکود و برخی موارد بهانه خوبی باشد که بانک ها بخواهندکلاه خودشان را صفت بچسبند و به فکر مشتریان کلانشان باشند اما این بهانه ها به هیج وجه از وظایف خطیر اجتماعی آنها نمی کاهد.